BİTCOİN İLE TAHSİLAT YAPMAYA HAZIRMIYIZ ?..
Kurumsallaşmış şirketlerin dışında, Kobi lerde yeni kuşak patronların iş başına geçmesi ile birlikte şirketlerde gelenekçi yapıdan yenilikçi yapıya geçişler olmaya başladı.
Şirketlerde, denetim, iç kontrol ve risk yönetimleri uygulanmaya, mali ve hukuk departmanları daha çok önemsenir duruma geldiğini gözlemlemekteyiz.
Bu durum yeni kurulan şirketlerde de karşımıza çıkmaktadır.
Şirketlerimiz küresel rekabet içinde söz sahibi olmaya, pazardan payını almaya çalışmaktadırlar. Bu mücadelede başarılı olduklarını söylemezsek haksızlık yapmış oluruz.
Birçok ülkede açılan mağazalar zincirlerimizi, markalaşmış ürünlerimizi, mühendislik alanındaki başarılarımızı gördükçe göğsümüz kabarıyor, gurur duyuyoruz.
Bunun en büyük nedeni yeni kuşak patronların iyi bir eğitim almış olmaları, bir veya daha fazla yabancı dil bilmeleri, teknolojiye hakim olmaları ve küresel gelişmeleri takip etmeleridir.
Şirketler ürünlerini, hizmetlerini satarken bedelini en kısa zamanda ve en ucuz maliyetle (daha az komisyon) tahsil etmeye çalışmaktadırlar. Bunun için de küresel finansal argümanları kullanmayı uygun buluyorlar.
Ödeme birimi olarak bilindik para birimlerinin dışında sanal para (kriptolu/ dijital para) birimlerinden bahsetmekte ve bu (sanal para) para ile satış ve hizmet verdiklerini duyurmaktadırlar.
Nedir bu Sanal (kriptolu/ dijital) para?
Bitcoin, Ethereum gibi adlarla karşılaşmaktayız. Birçok ülkede bu sanal para ile ödeme alan şirket sayısı hızla artarken, yatırım anlamında ülkemizde de yaygın hale gelmektedir. O halde bizlerde bu gelişmeyi bilmeli ve yakından takip etmeliyiz.
Sanal (kriptolu/ dijital) paranın lokomotifi olan Bitcoin’nin önlenemez yükselişi sayesinde “2013 yılının dördüncü çeyreğinde hacmin 13 milyar USD’yi zaman zaman aştığı”[1] Temmuz (2017) sonu tüm kripto paralar piyasa hacmi 88.4 milyar dolar olurken, toplam piyasa hacminin %49.9’una ulaşarak”[2] 44 milyar USD’ye ulaştığını uluslararası veriler göstermektedir.
2009 yılında Satoshi Nakamoto takma adındaki bir bilgisayar yazılımcısının yarattığı Bitcoin’nin çıkış amacı hiçbir banka kullanılmadan cüzdandan cüzdana (peer to peer) direkt para transferi yapılması ve bankaların aldığı komisyonların ortadan kaldırılması olarak söylenmiş ve önceleri belli bir grup yazılımcının kendi aralarında kullanmaya başladığı, sağladığı avantajlar ile teknoloji kullanıcıları arasında hızla popüler olmaya başlayan Bitcoin, ticarete açılarak piyasa yeni bir ekonomi oluşturdu.[3]
Paranın kolay taşınabilir olması ve sağladığı ekonomik avantajlarla teknoloji kullanıcılarının yanı sıra iş dünyasının da ilgilisini çekti.
Neden çekmesin ki ?
“elektronik para birimlerinin;
mobil ödemeleri kolaylaştırarak hızlandırdığı,
gerçekleştirilen aktarımların güvenli bir yapı üzerinden düşük risk ile yapılmasını sağladığı,
her zaman ve her yerde kullanılabilen kesintisiz bir aktarım mekanizmasına sahip olduğu,
para transferi yapılmasının maliyetini oldukça düşürdüğü,
kişisel bilgilere koruma sağladığı
görülmektedir.
EPB’lerin sağlamış olduğu bu olanakların günümüzdeki kullanıcı beklentilerini karşılayan özellikler olmaları nedeniyle ilgili para birimlerinin popülerliği artış eğilimi içerisindedir.” [4]
Bitcoin’in 2009’da başlayan bu yükselişi öyle kolay olmadı; Dev finans şirketleri özellikle bankacılık sektörü engellemek için mücadele verdi ve vermeye de devam ediyorlar. “Bitcoin'in genel müdürü Charlie Shrem ve Florida sorumlusu Robert Faiella uyuştucu ticaretinde bulunan yasa dışı bir internet sitesi üzerinden kara para aklama ve izinsiz para transferi iddiasıyla tutuklandı.”[5] Bu tutuklanmalar ve 850 bin adet BTC’nin (650 milyon USD) çalındığını açıklayarak ABD’de ve Japonya’da iflas başvurusunda bulunmasından dolayı Bitcoin (BTC) çok değer kaybetti ama teknoloji meraklıların ilgisi hiç bitmedi.
Bitcoin nedir?
Bitcoin tamamen dijital bir para birimi, ödeme sistemi ve merkezi olmayan bir mutabakat ağıdır. Sistem üzerinde kullanıcılar birbirlerine aracı olmadan doğrudan transferler yapabilir. Yapılan işlemler, merkezi olmayan dağınık bir kayıt ve mutabakat sistemine kaydedilir. Bu kayıt ve mutabakat sistemine Blockchain adı verilir. Bitcoin ağı üzerinde transfer edilen değer birimi bitcoin (BTC) olarak adlandırılır. Bitcoin’in sahibi ve merkezi kimdir? Kimsenin e-posta teknolojisine sahip olmadığı gibi hiçbir kimse ya da kurum da Bitcoin ağına sahip değildir. Temsilcilik, franchise vb. bir oluşum yoktur. Bitcoin bir şirket ya da kurum değildir. Bitcoin açık bir teknolojidir ve herkes herhangi bir engelleme olmadan katılabilir, kullanabilir.[6] Bitcoin (BTC) açık kaynaklı bir yazılım olduğundan herkes tarafından gözlemlenebilir
Başta ABD olmak üzere birçok ülke para transferlerin ve alım satımların vergi dışı olduğunu söyleyerek engellemeler getirmeye çalıştı ama ilgi ve talep yine bitmedi.
Bugün birçok ülke yasal düzenlemelerle Elektronik Para Birimini resmi para birimi olarak kabullenmiş durumdadır.
Ülkemizde de BDDK 23 Kasım 2013 tarihinde yayınladığı bildiri ile;
“Herhangi bir resmi ya da özel kuruluş tarafından ihraç edilmeyen ve karşılığı için güvence verilmeyen bir sanal para birimi olarak bilinen Bitcoin, mevcut yapısı ve işleyişi itibarıyla Kanun kapsamında elektronik para olarak değerlendirilmemekte, bu nedenle de söz konusu Kanun çerçevesinde gözetim ve denetimi mümkün görülmemektedir.
Diğer taraftan, Bitcoin ve benzeri sanal paralar ile gerçekleştirilen işlemlerde tarafların kimliklerinin bilinmemesi, söz konusu sanal paraların yasadışı faaliyetlerde kullanılması için uygun bir ortam yaratmaktadır. Ayrıca Bitcoin, piyasa değerinin aşırı oynak olabilmesi, dijital cüzdanların çalınabilmesi, kaybolabilmesi veya sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz olarak kullanılabilmesi gibi risklerin yanı sıra yapılan işlemlerin geri döndürülemez olmasından dolayı operasyonel hatalardan ya da kötü niyetli satıcıların suiistimalin den kaynaklı risklere de açıktır.”[7] Diyerek açık tavrını koymuştur.
Bu doğrultuda 27 Haziran 2013 Tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 6493 Sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun yayınlanmış ve bu kanunda da Bitcoin elektronik para olarak kabul edilmemiştir.
SPK ise yayınladığı raporla bitcoin’e daha ılımlı bakarak;
“Bitcoin; bankaların, aracı kurumların, otoritelerin ve hükümetlerin denetim ve düzenlemelerinden, her türlü işlem masraflarından ve kısıtlamalarından uzaktır. Kişilere finansal özgürlük sağlar. Bitcoin'in geleneksel ödeme aracı olan banknot veya dijital paraların yerini alması, günden güne artmaktadır. Sistem ne kadar yaygınlaşırsa, o kadar güvenli ve spekülasyonlara dayanıklı olacaktır.
Bitcoin'le beraber duyurulan Blok-Zincir teknolojisi ise, güvenilir bir aracıya ihtiyaç duyulan tüm hizmetlerde kullanılabilecek bir teknolojik çözümdür. Blok-Zincir, Bitcoin'in başarısına da endeksli değildir.
Bitcoin ve onun getirdiği teknolojilerin, kullanım alanı ve yaygınlığı gün geçtikçe artmaktadır, bunun karşısında ise hükümetler Bitcoin'e karşı olumlu bir endişelilik halindedirler.
Ülkemizin de, tüm dünya devletleriyle birlikte, Bitcoin'i olumlu bir endişelilikle izlemesinin uygun olacağı düşünülmektedir. Tüm riskleri değerlendirilerek, teşvik edici düzenlemeler yapılırsa, Bitcoin pazarından gelir elde etmemiz de mümkün olabilir.”[8]
Diyerek Kripto para Bitcoin’e olumlu bakışını ortaya koymuş, “bitcoin borsasının kurulması” gibi öncü bir düşünceyi de paylaşmıştır.
Sonuç
Sanal para / kriptolu para / dijital para yada bitcoin: adı ne olursa olsun yüz yıllardır alışık olduğumuz metal, kağıt, plastik para, altın, gümüş ve değerli madenlerle ticaret yaptığımızdan dijital çağrışımlara hemen tepki göstermekteyiz.
Aslında bankalardaki paramızda bir dijital rakamdan oluşmaktadır. Maaşlar, kiralar, harcamalar vb. bütün yaşam ihtiyaçlarımızı bankalar aracılığı ile yatırılması ve ödenmesi sayesinde devletler dolaşımdaki parayı azaltmakta, para trafiğini bankalar aracılığı ile sanal ortama çekmektedirler. Bankaların masraf adı altında aldıkları fahiş komisyonlarda bu işin başka yönü.
Teknolojinin hızla geliştiği bu çağda yenilikler engellenemez. Finans kapital kesim Kriptolu paralardan komisyon almanın bir yolunu bulur. Tıpkı bankacılık işlemlerini (EFT, Havale vb.) online olarak bize yaptırıp (bedava işçilik) üstüne bizden komisyon aldığı gibi.
Kısaca; her sorun çözümünü yaratır. Şirketler ucuz, hızlı ve güvenli yolu buluyorlar; dijital /kriptolu para ile ödeme kabul etmeye başladılar. Mali Müşavirler, Yeminli Mali Müşavirler olarak kendimizi hazırlamalıyız.
Uğur BÜYÜKBALKAN
Yeminli Mali Müşavir
Not: Bitcoin’in güvenliği, üretilmesi (madencilik), alımı-satımı ve saklanması konularına bilerek girmedim. Bir başka yazı ele alacağım.
___________________________________________________________
KAYNAKLAR
[1] İş Bankası Elektronik Para Birimi Raporu Mayıs 2014 Doğuhan ATIŞ
[2] Sinan DÜNDOĞAN Kripto para araştırmacısı 30.7.2017: https://www.kriptoparahaber.com/30-temmuz-bitcoin-ben-tek-siz-hepiniz/
[3] Ahmet CAN Bitcoin Mucizesi : 23.6.2017 : http://www.hurriyet.com.tr/bitcoin-mucizesi-40500120
[4] İş Bankası Elektronik Para Birimi Raporu Mayıs 2014 Doğuhan ATIŞ
[5] Haber 10 29.1.2014 : http://www.haber10.com/dunya/bitcoinin_iki_yoneticisi_tutuklandi-475258
[6] Ahmet CAN Bitcoin Mucizesi : 23.6.2017 : http://www.hurriyet.com.tr/bitcoin-mucizesi-40500120
[7] BDDK açıklaması 23 Kasım 2013 : https://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Duyurular/Basin_Aciklamalari/12574bitcoin_hk_basin_aciklamasi.pdf
[8] Dr.Abdurrahman ÇARKACIOĞLU /Kripto-Para Bitcoin Aralık 2016 -SPK Araştırma Dairesi
Makale:www.Muhasebetr.com'da yayınlanmıştır. http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/ugurbuyukbalkan/002/
KONU İLE İLGİLİ VİDEOLARIMIZI İZLEYİNİZ
